ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΕΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΕΣ

΄΄Προοπτικές συνεργασίας της Λαϊκής Βιβλιοθήκης με τη Νοσοκομειακή Βιβλιοθήκη΄΄



Ο τίτλος ΄΄Νοσοκομειακή Βιβλιοθήκη΄΄, τις περισσότερες φορές, δεν είναι ξεκάθαρος. Μερικοί, κάτω από τον τίτλο αυτό, φαντάζονται μια βιβλιοθήκη που απευθύνεται στους αρρώστους του Νοσοκομείου, και άλλοι, με τον τίτλο αυτό, εννοούν μια βιβλιοθήκη για το επιστημονικό προσωπικό του. Υπάρχει προς αυτή την κατεύθυνση μεγάλη σύγχυση και γι’ αυτό πολύ συχνά χρησιμοποιούνται στην αγγλική βιβλιογραφία οι όροι ΄΄Hospital Medical Library΄΄ και ΄΄Hospital patients Library΄΄. Οι παραπάνω όροι περιέχουν τις λέξεις ΄΄medical΄΄ (ιατρικός/ή) και ΄΄patients΄΄ (των ασθενών) που καθορίζουν και τον εξειδικευμένο χαρακτήρα και αποστολή της καθεμιάς. Οι όροι μπορεί να συμπεριληφθούν στον γενικότερο τίτλο ΄΄Νοσοκομειακή Βιβλιοθήκη΄΄, η οποία απευθύνεται όχι μόνο στο Ιατρικό προσωπικό και στους αρρώστους, αλλά και στο υπόλοιπο προσωπικό (διοικητικό, τεχνικό, κτλ.).

Το Νοσοκομείο, ως κοινότητα, στεγάζει τον γιατρό, τον νοσηλευτή, τον ειδικευόμενο γιατρό, τον φοιτητή Ιατρικής και Νοσηλευτικής, το διοικητικό προσωπικό, το τεχνικό προσωπικό. Δηλαδή, εκτός από τα Ιατρικά επαγγέλματα υπάρχουν αρχιτέκτονες, λογιστές ηλεκτρολόγοι, κτλ. που πρέπει να εξυπηρετηθούν. Το κάθε Νοσοκομείο θα πρέπει να έχει ένα σύστημα βιβλιοθηκών που να εξυπηρετεί όλο το προσωπικό και να το βοηθήσει, όχι μόνο στα επαγγέλματά τους, αλλά και να τους προσφέρει ψυχαγωγικό διάβασμα και γενική μόρφωση.

Τα προβλήματα που συναντώνται για την γρήγορη ανάπτυξη της καθεμιάς από αυτές τις βιβλιοθήκες είναι μεγάλα, γιατί υπάρχουν διαφορές στους στόχους της κάθε Βιβλιοθήκης, ακόμα και διαφορές στα ΄΄συμφέροντα΄΄ των χρηστών που πρέπει να ικανοποιηθούν. Για να αναπτυχθεί ένα τέτοιο σύστημα χρειάζεται χρόνος, χώρος, προσωπικό και προπαντός ένας πολύ μεγάλος προϋπολογισμός. Η Ιατρική και η Νοσηλευτική Βιβλιοθήκη μπορούν να ΄΄συγκατοικήσουν΄΄ και να αποτελέσουν μια ενιαία Βιβλιοθήκη που εξυπηρετεί τους γιατρούς και το νοσηλευτικό προσωπικό. Μια τέτοια ιδέα παρουσιάστηκε από την κ. Kirsten Gerzymisch, βιβλιοθηκονόμο της Νοσηλευτικής Σχολής της Δανίας. Σύμφωνα με τη γνώμη της, η ΄΄Ιατρική Βιβλιογραφία΄΄ μπορεί να είναι χρήσιμη για τη νοσοκόμα, αλλά και η ΄΄Νοσηλευτική Βιβλιογραφία΄΄ πολλές φορές μπορεί να εξυπηρετήσει τον γιατρό. Επίσης, είναι καλό κάθε νοσοκομείο να έχει μια συλλογή που να περιλαμβάνει θέματα που θα βοηθήσουν το τεχνικό και διοικητικό προσωπικό του νοσοκομείου στις δουλειές τους και γενικά στην ενημέρωσή τους. Αυτό είναι προσιτό για τα οικονομικά μέσα ενός Νοσοκομείου στην Ελλάδα. Δυσκολίες υπάρχουν για την ανάπτυξη μιας βιβλιοθήκης για τους ασθενείς. Ευεργετικοί σύλλογοι στο παρελθόν έχουν κάνει δραστηριότητες με σκοπό να δημιουργήσουν βιβλιοθήκες ασθενών στα νοσοκομεία, οι προσπάθειές τους όμως, είναι μεν αξιόλογες αλλά είναι και σποραδικές.

Στο εξωτερικό, οι λαϊκές βιβλιοθήκες πλησίασαν τα Νοσοκομεία και έτσι όλες οι οικονομικές δυνάμεις των νοσοκομείων συγκεντρώθηκαν για την ανάπτυξη των ιατρικών βιβλιοθηκών. Στην πολιτεία Ohio, της Αμερικής, για παράδειγμα, η δημόσια βιβλιοθήκη του Cleveland προσφέρει τις υπηρεσίες της στα νοσοκομεία από το 1922. Η βιβλιοθήκη αυτή έχει ένα ειδικό τμήμα που ασχολείται με την εξυπηρέτηση των νοσοκομείων και άλλων ιδρυμάτων. Οι διευθύνσεις όλων των νοσοκομείων της Πολιτείας έχουν φροντίσει από κοινού, οι βιβλιοθήκες τους να εξυπηρετήσουν τόσο τον γιατρό, όσο και το υπόλοιπο προσωπικό και τους ασθενείς.

Η Λαϊκή Βιβλιοθήκη εξυπηρετεί την ανάγκη του κάθε πολίτη για μόρφωση, ενημέρωση και έρευνα. Χρήστες της Λαϊκής Βιβλιοθήκης είναι όλοι οι κάτοικοι μιας περιοχής, περιλαμβάνοντας έτσι πολλές κατηγορίες χρηστών, άνθρωποι από οποιαδήποτε κοινωνική τάξη, ηλικία, μόρφωση και φυλή. Η βιβλιοθήκη στοχεύει στην ενσωμάτωση του ατόμου ενεργά στην κοινωνία προσπαθώντας να το πλησιάσει με κάθε τρόπο. Βιβλία, περιοδικά, εφημερίδες είναι μερικά από τα μέσα προσέγγισης που πρέπει να γίνουν προσιτά σε περισσότερους ανθρώπους. Επίσης, είναι οι διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις που προσφέρει η λαϊκή βιβλιοθήκη στους χρήστες της. Υπάρχουν, όμως, άτομα που αδυνατούν ή δυσκολεύονται να έχουν πρόσβαση στην βιβλιοθήκη, είναι η περίπτωση των ανθρώπων που ζουν σε απομακρυσμένες περιοχές, οι άνθρωποι της τρίτης ηλικίας, οι ανάπηροι, οι φυλακισμένοι, οι άρρωστοι στα νοσοκομεία. Η Λαϊκή βιβλιοθήκη προσπαθεί να τους πλησιάσει. Εδώ είναι και το σημείο συνάντησης, το σημείο όπου ενώνονται οι δρόμοι της Λαϊκής Βιβλιοθήκης με τη Νοσοκομειακή Βιβλιοθήκη.

Ο ασθενής είναι ένα άτομο που βρίσκεται σε μια δύσκολη ψυχική και σωματική κατάσταση και περιορισμένο σε ένα συγκεκριμένο χώρο, έχοντας ανάγκη από διαφυγή και ψυχαγωγία. Υπάρχουν διάφορα είδη ασθενών, από το παιδάκι με μεσογειακή αναιμία, λευχαιμία, κτλ, που είναι αναγκασμένο να παραμείνει στο Νοσοκομείο μήνες, ακόμα και χρόνια, μέχρι τον ασθενή που για μία ή δύο μέρες κάνει κάποιες εξετάσεις. Μια Λαϊκή Βιβλιοθήκη προσεγγίζοντας αυτό το κομμάτι της κοινωνίας, εκπληρώνει όχι μόνο ένα κοινωνικό σκοπό αλλά διαδίδει την αγάπη για το βιβλίο. Ένα ευχάριστο βιβλίο σε δύσκολες μέρες, μπορεί να είναι το ξεκίνημα για παραπέρα διάβασμα και στο τέλος για πραγματική αγάπη για το βιβλίο. Η Λαϊκή Βιβλιοθήκη μπορεί να πλησιάσει το Νοσοκομείο με διάφορους τρόπους:

- Με μια Κινητή Βιβλιοθήκη.

- Με μια συλλογή δανεισμένη στην Βιβλιοθήκη του Νοσοκομείου.

- Με πολιτιστικές εκδηλώσεις που να απευθύνονται στους ασθενείς, ιδίως στα παιδιά.


Οι Κινητές Βιβλιοθήκες είναι η καλύτερη λύση για να πλησιάσουν οι Λαϊκές Βιβλιοθήκες τα Νοσοκομεία. Αλλά για να επιτύχει αυτή η λύση πρέπει να υπάρχει στενή συνεργασία με την/τις βιβλιοθήκη/κες που υπάρχει/ουν σε κάθε Νοσοκομείο.

Η συνεργασία μεταξύ Λαϊκής και Νοσοκομειακής Βιβλιοθήκης πρέπει να ξεκινήσει έχοντας υπόψη τα παρακάτω:

1. Επιλογή συλλογών, σύμφωνα με το είδος των ασθενών.
2. Περιποίηση του υλικού.
3. Εξασφάλιση του υλικού της Λαϊκής Βιβλιοθήκης.


Γενικά, η συλλογή πρέπει να περιλαμβάνει ένα ευχάριστο περιεχόμενο, λογοτεχνία, επίκαιρα περιοδικά, ακόμα και εφημερίδες. Παιδικές συλλογές για τις Παιδιατρικές Κλινικές, ακόμα και σχολικά βιβλία, που θα βοηθήσουν τα παιδιά αυτά να συμπληρώνουν τα κενά που δημιουργούνται με την απουσία τους από το σχολείο. Εδώ υπάρχει μεγάλο πρόβλημα για τα παιδιά που παραμένουν για πολύ καιρό στο Νοσοκομείο. Η λαϊκή βιβλιοθήκη με την μεγάλη εμπειρία που κατέχει στην επιλογή του υλικού δεν θα είχε κανένα πρόβλημα στην επιλογή των συλλογών αυτών. Η δυσκολία συναντιέται στην επιλογή της συλλογής για ασθενείς με ψυχολογικά προβλήματα. Σε αυτήν την περίπτωση, θα μπορούσε να γίνει η επιλογή της συλλογής σε συνεργασία με γιατρούς που ασχολούνται με το θέμα. Εδώ πρέπει να αναφερθούμε στην βιβλιοθεραπεία, δηλαδή η βοήθεια που προσφέρει στον ασθενή με ψυχολογικά προβλήματα το διάβασμα ορισμένων βιβλίων. Επιπλέον, μια λαϊκή βιβλιοθήκη (με οποιαδήποτε μορφή λειτουργεί αυτή, πχ. ως Κινητή Βιβλιοθήκη) δεν έχει τη δυνατότητα να επισκέπτεται καθημερινά ένα Νοσοκομείο, και θα πρέπει πάλι σε συνεργασία με τη Νοσοκομειακή Βιβλιοθήκη και με τις αρχές του Νοσοκομείου, να ληφθούν ορισμένα μέτρα για την εξασφάλιση του υλικού, επειδή η διακίνηση των ασθενών είναι καθημερινή.

Τέλος, η ανάπτυξη της συλλογής μιας Νοσοκομειακής Βιβλιοθήκης αποτελεί σοβαρή και δύσκολη ευθύνη για τον υπεύθυνο βιβλιοθηκονόμο. Για να μπορέσει ο βιβλιοθηκονόμος να συγκροτήσει μια συλλογή που θα ανταποκρίνεται στις ανάγκες όλων των μελών της κοινότητας, χωρίς άχρηστο υλικό, θα πρέπει να δημιουργήσει μια πολιτική επιλογής υλικού που θα βασίζεται πάνω στο δικαίωμα του ανθρώπου να μορφωθεί, να πλουτίσει τις γνώσεις του, να αξιοποιήσει δημιουργικά τον ελεύθερο χρόνο του, καθώς επίσης και τους στόχους της Βιβλιοθήκης. Αυτοί που έχουν την ευθύνη της επιλογής του υλικού πρέπει να υπερασπίζονται, μέσα από σωστές επιλογές, το δικαίωμα του ανθρώπου να διαβάσει, να δει και να ακούσει αυτό που χρειάζεται. Άλλωστε, αυτό αποτελεί και θέσφατο για τις βιβλιοθήκες, λειτουργώντας ως φορείς της πνευματικής και οικονομικής ανάπτυξης του τόπου μας.